Свети Наум и Мечката
Вакви приказни и преданија за чудата на Св. Наум ги има во изобилство во Охрид и околината, кои јасно ги покажуваат чувствата на населението, без разлика на вера и народност, што тоа ги манифестира кон св. Наум.
Едно време, кога орачите од Св. Наумовијот манастир си орале на нивјето, им дошла една мечка, та им изела еден од орачките волои. Ралото или плужницата им останала со еден вол, та не можело веќе да се орат.
Орачот со трчање дошол в манастирот и му казал егуменотому, оту мечката дошла на нива, та му го изела еднијот вол.
– Сега немам – рекол орачот, – со шчо да доорам нивата.
– Оди си ти на нива – му рекол егуменот, – тамо ќе си го најдиш волот во плугот, впрегнат во јаремот.
Орачот си ошол на нива, кога шчо да видит? – Чудо големо! Мечката, шчо го изела волот, впрегната била на плугот во јаремот заедно со другијот вол. Орачот си доорал нивата со еднијот вол и со мечката до него, впрегната во јаремот.
И до ден денеска тоа чудо стоит написано на иконата Св. Наумова и на камењата по ст’рните од мостот Дримски, близу до манастирот.
Свети Наум е жив!
Се опкладиле игуменот на манастирот Св. Наум и бегот од Поградец. Игуменот му рекол на бегот, дека Свети Наум е жив. А овој пак му рекол дека не е жив и ништо не можит да сторит. Игуменот рекол:
– Да е пуштиме чашава, полна со вино, долу в езеро. Ако се истурит Св. Наум не постоит. Ќе ти го дадам манастирот и полево. Ако не, ти ќе ми го дајш твојот имот.
Кога игуменот е пуштил члашата в езеро, таја застанала над водата и не се истурила. Тогаш бегот се уплашил и вистина поверувал дека Св. Наум постоит. Целиот имот го поклонил на манастирот и цела година, на празникот одел да се поклонит на светецот.
После на игуменот, му дошол на сон Св. Наум и му рекол:
– Немој уште еднаш да се кладиш на манастиров, зашто секогаш не сум тука. Кога се кладеше и ако не бев тука, чашата ќе се истуреше и ти ќе ме потурчеше!
Од тогаш. се знајт и стаирте верват, дека Св. Наум е жив и дека постојт.
Воло река, Дрим
Еднаш свети Наум врвел крај селото Тушемишта. Го нападнале кучиња. За чудо, ќе го изедат. Мафтај, фрлај, ама не може да се одбрани. Во тоа време воловите што паселе во полето оделе да пијат вода на езеро. Но, кога го слушнале лаењето на кучињата и викањето на свети Наум, бранејќи се од нив, се вратиле и со сета сила им се пуштиле на кучињата и го одбраниле светецот.
За спасувањето од кучињата, свети Наум ги благословил тушемишките волови и му се молел на Господа тука, некаде во близината, да потече вода за воловите да не мора да одат дури на езеро. Набрзо се појавил извор близу до Загоричани. Потокот од изворот се протегал низ полето и близу до Тушемишта се влива во Охридското Езеро. Оттогаш воловите пиеле вода од тој поток.
Бидејќи водата потекла со молење на свети Наум за воловите, потокот го добил името Воло река, што значи: река за воловите/од воловите. Подоцна потокот е преименуван во Дрилон, т.е. Дрим, но старото име и до ден-денес не е заборавено..
Светителот не дозволува да го украдат
Еднаш дошле некои калуѓери од Грција да ги украдат моштите на свети Наум. Игуманот ги примил и угостил незнаејќи за нивната намера. Уште им дозволил, по нивната желба, да преноќат во гробницата на светителот. Таа нивна желба нималку не го зачудила игуманот, бидејќи многу болни и поклоници тоа го прават. После вечерата тие влегле во гробницата со своите торби, во кои под книгите биле лопати, ашови и други справе за рушење и откопување на гробот. Се заклучиле однатре, и кога сите заспале во манастирот, ја почнале својата работа. Но никако не им тргнало. Тие успеале, само да скршат од каменот на гробот. Одеднаш рацете целото тело им се фатиле, така што не мжеле да се помрднат, туку секој останал во онаа полжба во која се затекнал.
Утредента параклисарот сакал да влезе во црквата но не можел. Тропал, тропал, но залудно. Му јавил на игуманот. Сите се собрале, па некако ја отвориле вратата. Кога во гробницата има и што да видат. Сликата била невидена и страшна. Калуѓерите крадци стоеле, клечеле, или седеле како камени кипови. Како кој замавнал со својата справа да удри во плочата, така се фатил и останал како скаменет. Почнал да ги викаат и тресат – но тие само укочено гледале. Игуманот са браќата брзо припаднал на молитва. Молитвата траела долго, додека крадците најпосле не се отпуштиле и помрднале. Им се одврзал и јазикот, и тие со срам и покајание го исповедале пред сите она што веќе било јасно. Кажале уште, дека некој на тоа ги наговорил. Потоа отишле од манастирот. Фалејќи и благословувајќи го Бога и проносувајќи ја славата на свети Наум чудотворец по светот.
Илјада години лежат моштите на светителот во манастирот. Повеќе пати правени се и чесни и нечесни обиди, да се поместат, но секогаш без успех.
Ѓорѓи од Епир
Во 1900 годинa седевме неколкумина после службата Божја под настрешницата пред црквата манастирска. Во манастирот во тоа време беше некој младич Ѓорѓи од Епир. Пред неколку недели негови роднини го довеле и оставиле во манастирот. Беше е совршено безумен и вон себе. По цел ден трчал околу црквата без одмор, бладал, зборувал без врска, не барал ни примал никаква храна, а одел је безмалку гол. Додека седевме и разговаравме Ѓорѓи неколку пати го оптрчал манастирот. На нас не обрнуваше внимание, како и да не постоиме. А и ние, веќе навикнати на неговото однесување, не обраќавме внимание на него. Ама наеднаш тој застана спрема нас и почна благо да ја врти главата кон вратите на црквата како да гледа некого. Потоа ги протри со рацете очите и лицето свое, го насочи својот поглед на нас и праша:
-Каде сум ?
Ние му одговоривме: во манастирот на свети Наум. Како ти е Ѓорѓе ? Тогаш тој кажа:
– Бев во некој голем пламен. Пламенот одеше од појасот па нагоре кон главата. И целата глава ми беше во пламен. Но сега еве дојде пред мене еден старец, како свештеник, застана пред мене и дувна во пламенот. Сега пламенот го нема. А старецот влезе во црквата.
Потоа Ѓорѓе погледа на себе, па почнал да навлекува некоја крпа, која му висела низ бедрата. Му донесоа преслека. Тој се облече. После два до три дена го пуштија од манастирот, и тој сам отиде дома.
По силата, која Бог ја дарува на своите светители, и по човекољубието свети Наум наеднаш го исцелил овој човек. Слава на Бога!
